Çeşitli Sual Ve Cevaplar 6

Sual: Mezhepsizlik konusuna niye fazla önem veriyorsunuz?

CEVAP

Mezhepsizlik konusuna fazla yer vermemiz itikad meselesi

olduğundandır. İtikadı bozuk olanın ibadetleri boşa gider. Onun için

önce doğru bir imana sahip olmak gerekir.

Sual: İctihad ve mezhep nedir?

CEVAP

İctihad etmek, mezhep kurmak, dinimizin emridir. Resulullah

efendimiz, Hazret-i Muaz’ı Yemene hakim olarak gönderirken,

(Orada nasıl hükmedeceksin?) buyurunca, (Allah’ın kitabı) ile

dedi. (Allah’ın kitabında bulamazsan?) buyurdu. (Resulullahın

sünneti) ile dedi. (Onda da bulamazsan?) buyurunca, (ictihad

ederek) dedi. Resulullah efendimiz, (Elhamdülillah! Allahü teâlâ,

Resulünün elçisini, Resulullahın rızasına uygun eyledi) buyurdu.

(Tirmizi)

Allah ve Resulü, müminlere merhamet ettikleri için, bazı işlerin

nasıl yapılacağı, Kur’an-ı kerimde ve hadis-i şeriflerde açık

bildirilmedi. Açıkça bildirilse idi, öylece yapmak gerekirdi. Farzı

yapmayanlar günaha girer, kıymet vermeyenler de kâfir olurdu.

Müminlerin hâli güç olurdu. Böylece mezhepler meydana geldi.

Eshab-ı kiramın tamamı müctehid ve mezhep sahibi idi. Bunun

için Peygamber efendimiz, (Eshabım gökteki yıldızlar gibidir,

hangisine uyarsanız hidayete kavuşursunuz) buyurdu.

Mezheplerinin tamamı kitaplara geçmediği için, bugün hiç kimse,

mesela (Ben Hazret-i Ömer’in mezhebindeyim) diyemez.

Mezheplere bağlı hiçbir âlim, ictihad derecesine yükselse bile,

mezhebinin imamının üsul ve kaidelerine, hiçbir zaman muhalefet

etmez. Mezhepsiz olan hiçbir İslam âlimi yoktur.

Müctehid kime denir?

Kur’an-ı kerim ve hadis-i şeriflerde açıkça bildirilmeyen

hususları, açıkça bildirilenlere benzeterek, hüküm çıkaran derin

âlimlere (Müctehid) denir. Eshab-ı kiramın hepsi müctehid idi.

Sünnette kapalı kalan yerleri, müctehid âlimler açıklamış, mezhepler

meydana çıkmıştır. Bu mezheplerden yalnız dördü kitaplara geçmiş,

diğerleri unutulmuştur.

Bu mezheplerin imanları, Eshab-ı kiramın ortak imanıdır.

İmanda ayrılık caiz olmaz. Bu dört hak mezhebe, (Ehl-i sünnet)

denir. Bu dört mezhepten hiçbirine uymayana mezhepsiz denir.

Sual: Annemle beyim Şafii mezhebindedir. Babam ise Hanefi

mezhebindedir. Benim, beyimin mezhebine mi, yoksa babamın

mezhebine mi girmem gerekir?

CEVAP

Bir kimse, hangi mezhebin hükümlerini iyi biliyorsa, o mezhebe

göre amel eder. Babasının veya beyinin mezhebine göre amel

etmesi gerekmez.

Türkiye’de Hanefi mezhebi daha yaygın olduğu ve Hanefi

mezhebine ait Türkçe kitaplar daha çok olduğu için, Hanefi

mezhebine göre amel etmeniz daha uygun olur.

Bazen Hanefi, bazen Şafii mezhebine göre hareket edilmez.

Sadece, yapılması emredilen bir işi kendi mezhebine göre yapmak

imkanı yoksa, o zaman diğer üç mezhepten birini taklit ederek o işi

yapmak caiz ve gerekir. Sıkışık durum ortadan kalkınca taklit işine

son verilir. (Hadika)

Sual: Biz Hanefiyiz, Şafii imama uyarken niyetimizde bir

değişiklik oluyor mu? Müezzin ikameti kendi mezhebine göre mi

okur? İmam kendi mezhebine göre mi imamlık yapar, yoksa Hanefi

cemaatin mezhebine göre mi?

CEVAP

Ne niyette, ne de diğerlerinde bir değişiklik yoktur. Müezzin

kendi mezhebine göre ikamet okur, imam kendi mezhebine göre

namaz kıldırır.

Sual: “İslam’da zekât”, “İslam’da namaz”, “İslam fıkhında

tasavvuf”, “İslam’da şu”, “İslam’da bu” diyorlar. “İslam’da zekât”

denince, dört mezhepten birine göre zekât anlatılmış olmadığına

göre, “İslam’da” diye kitap yazmak uygun mudur?

CEVAP

Bildirdiğiniz gibi, “İslam’da zekât” denince, hangi mezhebe göre

söylenildiği bilinmiyor. “Hanefi’de zekât”, “Maliki’de zekât”

denilmelidir. “İslam fıkhı” tabiri de böyledir. Hanefilerin fıkıh usulleri,

Şafiilerin fıkıh usullerinden farklıdır. Tasavvuf ve fıkıh iki ayrı ilim

dalıdır. “İslam tasavvufunda fıkıh” veya “İslam fıkhında tasavvuf”

demek, ilimleri, mefhumları birbirine karıştırmak olur.

“İslam da şu”, “İslam’da bu” demek, mezhebi bilmemek veya

kabul etmemektir. Bir kimse, İslam’a göre namaz kılamaz. Dört

mezhepten birine göre kılması gerekir. Mesela imam arkasında

Fatiha okuyan kimse, Hanefi’de vacibi terk etmiş olur. İmam

arkasında Fatiha okumazsa, Şafii’de farzı terk etmiş olur. Onun için

İslam’a göre namaz kılmak mümkün değildir. Diğer İslam’a görelerin

de çoğu böyledir. Bunlar ince bilgidir, elbette mezhepsizler bunları

bilmez. Farklı ictihad rahmettir, müslümanların işini

kolaylaştırmaktadır.

Davudoğlu hoca ile sohbet

Sual: Din tahripçileri hakkında kitap yazan Ahmed Davudoğlu

hoca nasıl bir kimsedir?

CEVAP

Rahmetli, (Din Tahripçileri) kitabını neşredince, kendisini

ziyarete gittim. Kendimi tanıttım. Uzun uzun sohbet ettik. Bir ara

kendisine sordum:

– Hocam, Ezher’in durumu nasıldır?

– Maalesef iyi değildir. İbni Teymiye’nin, Abduh’un fikirleri

hakimdir.

– Peki siz orada nasıl Ehl-i sünnet olarak kalabildiniz?

– Şeyhül-islam Mustafa Sabri efendi ile tanıştım. O bana,

Mezhepsizliğin tehlikesini anlattı. Efgani’nin ve Abduh’un

mason olduğunu, bunların İslamiyet’i içeriden yıkmak için

çalıştıklarını belirtti.

– Ezher’in mezhepsizlik çamuru olduğunu bildirdiniz. Siz burada

senelerce kaldığınıza göre, üzerinize hiç çamur bulaşmadı mı?

– Benim ölçüm vardı. Mezhepsizliği kabul etmezdim.

Üzerime çamur bulaştırmadım.

Hocanın bazı tercümeleri, mezhepsiz yazarların kitaplarına

önsöz yazması bizi rahatsız etmişti. Doğrudan doğruya bunu

söylemeyip dedim ki:

– Hocam, bilirsiniz (Kıratın yanında duran ya huyundan ya

suyundan) ve (Üzüm üzüme baka baka kararır) gibi ata sözlerimiz

vardır. Hani az da olsa, Ezher çamuru bulaşmamış mıdır?

– Kesinlikle bulaşmamıştır.

– Hocam, Selamet Yolları isimli tercümenize bakabilir miyiz?

Hoca, kitabı getirdi. Önsözden birkaç parça okumaya başladım:

– İsmail Sanani, Zeydiyye mezhebine salik, kimseyi taklit etmez,

serbest müctehid gibi birisidir. Sübülüs-selamın bazı mahrem

yerlerinde fikrini sızdırmış, Ehl-i sünnet olmayan kimseleri Ehl-i

sünnet imamları ile zikretmiştir. Sübülüs-selam Ezherde ders kitabı

olarak okutuluyor. Ehl-i sünnet harici kavillerle dolu olduğu için, sırf

Sübülüs-selamı tercüme edemezdim. Fethül-allam eserinde ise,

Ehl-i sünnet harici sözler bir dereceye kadar kaldırılmış idi. Bu iki

eserden bilhassa Sübülüs-selamdan azami derecede istifade ettim.

Onun için onun bir tercümesi kabul edilen eserime Selamet Yolları

adını verdim.

– Evet ne var bunda?

– Hocam, daha ne olacak, binlerce Ehl-i sünnet âlimlerinin

kitapları var iken, gidiyor bir mezhepsizin Ezher’de okunan kitabını

tercüme ediyorsunuz. İkinci olarak hadis kitabı tercüme

ediyorsunuz. Üçüncü olarak Kur’an meali de neşrettiniz. Dört hak

mezhepten birine mensup olan kimse, dinini mealden ve hadis

kitabından öğrenebilir mi?

– Öğrenemez.

– Dine hizmet için, bir fıkıh kitabını, mesela İbni Âbidin’i

tercüme edebilirdiniz!

Hoca, hakkı kabul eden bir zattı. Bu teklifimi gayet normal

buldu. Başını sallayarak dedi ki:

– İnşallah o da nasip olur.

Hoca sözünde samimi idi. Allah razı olsun nihayet İbni Âbidin’i

tercüme etmeye başladı. Fakat ne yazık ki ömrü kâfi gelmedi.

Bir insanın hocaları mezhepsiz olsun da, ona az da olsa

mezhepsizlik zehri, telfîk çamuru bulaşmamış olsun, imkanı var mı?

Bunun en bariz örneği rahmetli Davudoğlu hocadır. Bilhassa son

senelerdeki gayretlerinden dolayı, Ahmed Davudoğlu hocamıza

Allahü teâlânın bol bol rahmet etmesini niyaz ediyoruz.

Sual: Ekteki yazıda, (eskiden kadın yalnız başına yolculuk

yapamazdı. Fakat şimdi yollar emin olduğu için, tek başına uzun

yola gitmesinde mahzur yoktur) diyor. Dinin hükmü zamanla değişir

mi?

CEVAP

Ezmanın tegayyürü ile ahkâmın tegayyürü inkâr olunamaz.

(Mecelle madde 39)

Dürer-ül-hükkam şerhinde bu maddenin açıklaması şöyle:

(Zamanın değişmesi ile, örf ve âdete ait ahkam değişebilir.

Nassa, delile dayanan ahkam, zamanla değişmez.)

Mubah olan âdetlerde ve fen bilgilerinde zamana uyulur.

Teknikte ilerleyenlere ayak uydurulur. Din bilgilerinde, ibadetlerde

zamana uyulmaz. Din bilgileri zamanla değişmez. Bunları

değiştirmek, zamana uydurmak isteyen Ehl-i sünnetten ayrılır.

Hadis-i şerifte buyuruldu ki:

(Allah’a ve ahiret gününe inanan kadının, üç günlük yola,

ancak kocası veya mahrem akrabalarından biri ile gitmesi helal

olur.) [Hadika]

Berikada diyor ki: (Hür kadının kocası veya ebedi mahrem olan

akrabasından biri yanında bulunmadan, yalnız veya başka

kadınlarla yahut akıl balig ve salih olmayan mahremi ile üç günlük

yola gitmesi haramdır.)

İbni Âbidin hazretleri üç günlük yolun 18 fersah olduğunu

bildiriyor. 18 fersah ise yaklaşık 104 km.dir. Demek ki bir kadın,

zaruret olmadan mahremsiz uzun yola gidemez. Bir günlük [35

km.lik] yola gitmesi ise mekruhtur. Daha az mesafeye ise

mahremsiz, fakat salih erkeklerle birlikte gidebileceği Fetava-i

Hindiyyede yazılıdır.

Sual: Bazıları, “Zaman sana uymazsa, sen zamana uy”

sözünün yanlış olduğunu söylüyor. Zamana uymak gerekir mi?

CEVAP

Zamana uymak gerekir. Zamana uymak demek, zamanın icap

ettirdiği hususlara uymak demektir. Zamanın değişmesiyle, örf ve

adete ait hükümler değişebilir. Nassa [Kur’an-ı kerime, hadis-i

şeriflere], delile dayanan hükümlerin zamanla değişmeyeceğini

yukarıda bildirmiştik.

Şu halde, dine aykırı olmayan örf ve âdete ait hükümler

değişirse, bunlara uymakta mahzur yoktur. Herkes traktörle,

kamyonla, uçakla giderken, kağnı ile gidilmesi gerekir diye ısrar

edilmez. Fakat günah olan bir şey, herkes tarafından yapılsa, buna

uyulmaz. Zamana ait işlerin değişmesine kısaca zamanın değişmesi

denmiştir. Böyle misaller Kur’an-ı kerimde de vardır. Mesela, (köy

halkına sor) yerine, kısaca (köye sor) ifadesi kullanılmıştır. (Yusüf

82)

Zalim köylüler manasına (zalim köy) ifadesi kullanılmıştır. (Nisa

75)

Buna benzer ifadeler Türkçede de vardır. Mesela, (Şu sınıf

tembel, şu sınıf çalışkandır) gibi. Elbette burada anlatılanlar, sınıfın

kendisi değil, orada okuyan talebelerdir. İşte, zamana uymakla da,

zamanın icabı olan faydalı işlere uymak gerektiği bildirilmektedir.

Zararlı, günah olan şeylere uyulmaz.

Sual: Allah’ın emirlerini yapmamak için mezheplerin

kolaylıklarını araştırmak veya hile-i şeriyye yapmak caiz midir?

Böyle hareket etmek ruhsatla amel etmek değil midir?

CEVAP

Kur’an-ı kerimde mealen buyuruldu ki:

(Allahü teâlâ kullarına kolaylık gösterilmesini istiyor.

Güçlük çekmelerini istemiyor.) [Bekara 185]

Hadis-i şerifte buyuruldu ki:

(Allahü teâlâ azimetlerin yapılmasını sevdiği gibi,

ruhsatların yapılmasını da sever.) [Beyheki]

Yani, izin verdiği kolaylıkları yapmayı da sever. Bunu yanlış

anlamamalıdır. Mezheplerin kolaylıklarını toplayıp, bir kolaylıklar

mezhebi yapmak caiz değildir. Böyle yapmak, İslamiyet’ten ayrılmak

olur. (Elcamius sagir şerhi)

İmam-ı Sübki hazretleri de buyurdu ki:

İhtiyaç ve zaruret olduğu zaman, kolayına gelen mezhebe

geçmek caizdir. Fakat, zaruret olmadan geçmek caiz olmaz. Çünkü,

dinini kayırmak için değil, kendini kayırmak için olur. Sık sık mezhep

değiştirmek de caiz değildir.

Allahü teâlânın sevdiği ruhsat, kendi emirlerini yaparken zaruret

haline düşenler için, bildirmiş olduğu kolaylıkları yapmaktır. Yoksa,

emirleri yapmaktan kurtulmak ve aklına, görüşüne göre kolaylık

aramak caiz değildir.

Necmüddin-i Gazzi hazretleri Hüsn-üt-tenebbüh kitabında,

(Şeytan, insana, Allahü teâlânın bildirdiği kolaylıkları yaptırmaz.

Mesela mest üzerine mesh ettirmez. Ayaklarını yıkattırır.

Ruhsat ile amel etmeli, fakat hiçbir zaman mezheplerin

kolaylıklarını aramamalıdır. Çünkü, mezheplerin kolaylıklarını

toplamak haramdır. Şeytan yoludur) buyurmaktadır.

Sual: Küfründe icma bulunan zünnar, haç ve benzeri küfür

alametleri için Abduh kullandı diye, mezhepsiz yazar nasıl olur da

“isteyen kullanır” şeklinde fetva verebiliyor?

CEVAP

Böyle söze işkembeden atılmış denir. Dr. M. Reşad bey ise,

(bağırsaktan çıkmış) diyor. Efgani veya çömezi Abduhu temize

çıkarabilmek için, dini değiştirmekten çekinmeyip küfür alametine

cevaz veriyorlar.

Sual: Dünyadaki bütün müslümanlar farklı görüşlere sahip.

Nasıl itikadları olursa olsun birleşmek mümkün olmaz mı?

CEVAP

Müslümanlar içinde tek kurtuluş fırkası, (Ehl-i sünnet ve

cemaat) fırkasıdır.

Müslümanlarla, sapık fırkaları birleştirmeye çalışmak çok abes

olur. Mesela süt ile sirke ve idrar birleşirse meydana gelen karışım

ne süttür, ne sirkedir, ne de idrardır. Hiçbir işe yaramaz. Fakat

koyun sütü ile inek sütü, keçi sütü ve eti yenen hayvanların sütü

karışabilir. İhtiyaç olduğu zaman karıştırılabilir. Domuz sütü de

süttür. Fakat diğer sütlerle karışırsa hepsi necis olur.

Ehl-i sünnet itikadında olmayanlarla, yani bid’at ehli ile

birleşmekten söz edilemez. Sünnet ehli ile bid’at ehli, hak ile bâtıl

birleşemez. Birleşme yalnız hakta olur. Hak ise tektir.

Sual: Allah’ın sevdiği bir veliyi çok sevmek, onu rehber edinmek

caiz midir?

CEVAP

Her veli rehber olamaz. Ona bağlanılamaz. Rehberin, ilimde

ictihad derecesine yükselmiş olması ve marifette vilayet-i hassa-i

Muhammediyye mertebesinde bulunması gerekir. Rehberin her

hareketi, her duruşu, her sözü, İslamiyet’e uygundur. Yani, her

şeyde Resulullaha uymaktadır. Bunlar için, Allahü teâlâ onu çok

sever. Müslümanlar, Allahü teâlâyı çok sevdikleri için, Allahü

teâlânın çok sevdiğini de çok severler. Rehberi sevmek, Allahü

teâlâyı ve Resulullahı “sallallahü teâlâ aleyhi ve sellem” sevmekten

ileri gelmektedir. Bu sevgiye Hubb-i fillah denir. İbadetlerin en

kıymetlisinin hubb-i fillah olduğu hadis-i şerifle bildirilmiştir. Rehberin

emirlerini yapmak, İslamiyet’e uymak demektir. Çünkü, rehberin her

sözü ve her işi İslamiyet’i bildirmektedir. Hayatta, yani dünyada

hakiki ilim sunucusu Mürşid-i kâmildir. Din düşmanlarının,

müslümanlar için (Allah’ı bırakıp kulu seviyorlar. İslamiyet’i

bırakıp insana tapınıyorlar) sözlerinin, cahilce iftira olduğu,

buradan anlaşılmaktadır.

Mezhep imamlarımız ve silsile-i aliyye büyükleri en kıymetli

rehberlerdir.

Sual: Her harika gösteren evliya mıdır?

CEVAP

İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Harikalar, kerametler

ikiye ayrılır:

Birincisi, Allahü teâlânın zatına ve sıfatlarına ve işlerine ait

olan bilgiler ve marifetlerdir. Bunlar, akıl ile, düşünmekle elde

edilemez. Allahü teâlâ, seçtiği kullarına ihsan eder.

İkincisi, madde âlemindeki gaybleri bilmektir. Bu harika

seçilmiş kullara verildiği gibi, kâfirlere de verilir. Bunların birincisi

kıymetlidir. Bunlar, doğru yolda bulunanlara, Allahü teâlânın

sevdiklerine verilir. Cahiller ise, ikincisini kıymetli sanır. Keramet

denince, yalnız bunları anlarlar. Açlıkla ve uzletle, nefslerini

temizleyen her insan, mahlûkların gayblerini haber verir. İnsanların

çoğu, dünyayı düşündükleri için, böyle haber verenleri evliya sanır.

Hakikatten haber verenlere kıymet vermezler. Bunlar Evliya

olsalardı, bizim hallerimizden haber verirdi, derler. Bu bozuk ölçüleri

ile, Allahü teâlânın sevdiği kullarını inkâr ederler. [c.1, m.293]

Sual: İtikatta ve amelde mezhebimiz nedir? İtikatta mezhebi

üçe ayırıyorlar. Selefiye, Eşariye ve Matüridiye diye. Bu doğru

mudur? Doğru ise biz hangi mezhepteyiz?

CEVAP

İman ve itikat aynıdır. Bunları anlatan derin ilme İlm-i kelam

denir. Kelam ilmi, Kelime-i şehadeti ve buna bağlı olan, imanın altı

temel bilgisini öğreten ilimdir. Kelam ilmi âlimleri, çok büyük

insanlardır ve kelam kitapları pek çoktur. Bu kitaplara, Akaid kitabı

da denir. Kelam ilmini, Ehl-i sünnet vel-cemaat âlimlerinin

bildirdikleri itikadı öğrenecek ve bunları akıl ile nakil ile ispat edecek

ve sapıklara, dinsizlere anlatacak kadar okumak farz-ı ayn olup,

bundan fazlasını öğrenmek, ancak din âlimlerine lazımdır.

Sünnilerin itikatta mezhebi, Ehl-i sünnet vel cemaattir. Amelde

mezhebi ise, dört hak mezhepten birisidir. İtikatta ayrılık olmaz.

İtikatta mezhep üçe ayrılmaz. Her müctehidin kendine göre bir

mezhebi bulunur. Bir müctehidin ictihad ederek elde ettiği bilgilerin

hepsine, o müctehidin mezhebi denir. Her müctehidin ictihadı, başka

müctehidin ictihadından farklı olabilir. Birine hak, ötekine bâtıl

denmez.

Mesela İmam-ı Ebu Yusuf’un mezhebi, İmam-ı Züfer’in

mezhebi şudur denir. Ama bunlar Hanefi mezheplerinden ayrı

sayılmaz. Bunun gibi İmam-ı Eşari ve İmam-ı Matüridi’nin de

mezhepleri vardır. Fakat bunlar Ehl-i sünnetten ayrı değildir. İkisi de,

Ehl-i sünnetin imamıdır. Ehl-i sünnetin imamı iki tane değildir,

çoktur. İmam-ı a’zam, sadece fıkıhta değil, itikatta da Ehl-i sünnetin

imamlarından biridir. İmam-ı Rabbani, İmam-ı Gazali ve

Abdülhakim-i Siyalkuti birer kelam âlimi ve akaid imamıdır.

Netice, itikatta mezhebimiz Ehl-i sünnettir. Amelde mezhebimiz

ise Hanefi veya diğer üç mezhepten biridir. Her âlimin mezhebi

vardır. Mezhepsiz âlim olmaz. Mezhepsizlik dalalettir. Mezheplerden

farklı hükümler alarak yeni bir mezhep oluşturmak mezhepsizliktir,

haramdır. Mason Abduh ve çömezleri bu mezhepsizlik yolunu tercih

etmişlerdir.

Sual: Dünyada bâtıl ve bid’at ehli olanlar daha çoktur, sesleri de

daha yüksek çıkıyor. Bunun sebebi nedir?

CEVAP

Bir hadis-i şerif meali şöyledir:

(Bir ümmet Peygamberinden sonra ihtilafa düşer, gruplara

ayrılırlarsa, bâtıl ehli olanlar hak ehline galip gelir.) [Taberani]

Sual: (Hazret-i Mehdi gelince mezhepleri kaldırmayacak, fakat

doğru olan mezhep hükümleri unutulacak, Hazret-i Mehdi, ictihad

edecek, ictihadı Hanefi mezhebine uygun olacaktır) deniyor.

Mezheplerin yanlış bilgileri de mi var?

CEVAP

Yüce Allah desek, yüce olmayan Allah da var anlamı çıkar mı?

Büyük Allah’ım beni affet dense, küçük Allah da var anlamı çıkarılır

mı? O zaman her şeyde kusur bulunur. Sevgili Peygamberimiz

dersek, sevgili olmayan da mı var denebilir. Böyle şeyler ilmi tenkit

değildir.

Sual: Müceddid ne demektir?

CEVAP

Dinde yenileyici, bid’atleri çıkarıp dini eski hâline getiren âlim

demektir. Mesela imam-ı Rabbani hazretleri (kuddise sirruh) ikinci

binin müceddidir.

Sual: Tam İlmihal’de, bana göre, bize göre demek, nakli esas

almadan yazmak, konuşmak caiz değil deniyor. Fakat, âlimlerin

bana göre, bize göre, bu fakire göre dedikleri de naklediliyor. Bu bir

çelişki değil mi?

CEVAP

Hayır çelişki yok. Bana göre demek, kendini müctehid sanmak,

yetkili âlim bilmek demektir. Ama bir müctehid ise, yani yetkili âlim

ise, elbette bana göre demesi gerekir. Müctehidin bana göre

demesi, benim ictihadıma göre demektir. Mesela İbni Âbidin

hazretleri buyuruyor ki:

Evliyanın kabirleri üzerine, sanduka, örtü, sarık sarmak bize

göre, ölüye tazime sebep olmak, hakaret edilmemek, gafillerin

edepli olmaları içindir, caizdir. (Redd-ül-muhtar)

İmam-ı Şafii hazretleri buyuruyor ki:

Sahabe, ilim, ictihad, vera ve akıl bakımından bizden üstündür.

Onların reylerini çok beğeniriz. Bize göre, bizim reylerimizden

evladır. (Risale-i kadime)

İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:

Peygamberlerden sonra, insanların en üstünü, Ebu Bekri

Sıddık’tır. Ondan sonra, Ömer-ül-Faruk’tur. Üstünlük, bu fakire göre

fazileti, meziyeti, iyi sıfatları çok olmak değildir. Önce imana gelmek,

din için herkesten çok mal vermek ve canını tehlikelere atmaktır.

Yani dinde, sonra gelenlere, üstad olmaktır. Sonra gelenler, her

şeyi, öncekilerden öğrenir. Bu üç şartın hepsi, Sıddık’ta toplanmıştır.

Herkesten önce imana gelmiş, malını ve canını din için feda etmiştir.

Bu nimet, bu ümmette, ondan başkasına nasip olmamıştı. (3/17)

Bu fakire göre, dağda yetişip, hiçbir din duymayıp, puta tapan

müşrikler, Cennete ve Cehenneme girmeyecekler, hesap yapılırken,

zulümleri kadar azap çekeceklerdir. Sonra hayvanlar gibi, yok

edileceklerdir. Küçük iken ölen kâfir çocukları ve Peygamberlerden

haberi olmayanlar da böyle olacaklardır. (1/259)

Resulullahın en kıymetli zamanları, bu fakire göre, namazdaki

zamanıdır. (1/206)

Bu fakire göre, her gece yatarken, (Sübhanallahi velhamdü

lillahi ve la ilahe illallahü vallahü ekber) yüz defa okuyan, tesbih ve

tahmid ve tekbir eylemiş olur. Böylece, muhasebe yapmış olur.

Kendini hesaba çekmiş sayılır. (1/309)

Sual: İmam-ı Sevri ve İmam-ı Evzai, dört mezhebin imamları

gibi her ilimde imam mıdır?

CEVAP

İmam-ı Sevri, hadiste imam, sünnette imam değildir. İmam-ı

Evzai, sünnette imam, hadiste imam değildir. İmam-ı Malik, hadiste

de, sünnette de imamdır. (Eşedd-ül-cihad)