Ayakkabı Yapımcısı

TANIM

Doğal deri, suni deri, kadife, keten, naylon vb. malzemelerden belirli bir modele göre standart veya

sipariş ayakkabı üreten kişidir.

GÖREVLER

Sağ ve sol ayak ölçülerini alarak, ölçülere uygun kalıplar hazırlar,

Doğal, yapay deri veya kumaştan ayakkabının sayası (saya, ayağı saran üst parça) ve astarını

uygun bir biçimde keser, Kestiği parçalara tıraşlama, yakma, kıvırma, yapıştırma işlemini yaparak,

sayayı oluşturan parça ile astarı birbirine diker, Kalıbın altına taban (kullanıldıkça yıpranan alt

parça) astarını çiviyle veya zımbayla tutturur, Parçaların eklenmesiyle oluşan sayayı kalıbın üzerine

takar, köseleyi kalıba sabitlenmiş sayanın altına tutturur, dikiş kanalı (herama) açar ve ökçeleri

yapar, takar, Fora, mekval, potuma ve gazuma dikişlerini yapar, Gerekli boya ve vernikleme

işleminden sonra ayakkabıyı kalıptan çıkararak içine topuk ve taban yastığını yerleştirir, Bağ ve

toka gibi aksesuarları takar.

KULLANILAN ALET VE MALZEMELER

Saya, fora, zımparalı freze, kalıp yapma, gerdirme (rezistanslı) makineleri, kesim presi, taban

yapıştırma presi (havle), çekiç, örs, tanalya (pense) falçata (bıçak), limati (eğe), kerpeten, kanca,

fora kaşığı, doğal deriler, suni deri, tekstil, PVC, termoplastik, çivi, ip, ökçeler, yapıştırıcılar ve boya

maddeleri, kesim bıçağı, masat, aksesuarlar, makas, dikiş iğnesi, sayacı bıçağı, freze bıçağı, zımparalar,

ütü kaşığı, fırça.

MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER

Ayakkabı yapımcısı olmak isteyenlerin; El ve parmaklarında herhangi bir özrü olmayan, ellerini

ustalıkla kullanabilen ve el becerisine sahip olan, Şekilleri zihninde canlandırabilen, Nesnelerle

çalışmaktan hoşlanan, Göz, el ve ayaklarını aynı anda, dikkatli bir şekilde ve uyumlu olarak kullanabilen,

Toza ve kimyasal madde kokularına alerjisi olmayan kimseler olmaları gerekir. Ayrıca;

yaratıcılık,

MESLEKTE İLERLEMEyi kolaylaştıran bir özelliktir.

ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI

Ayakkabıcılar, ayakkabı üreten fabrika ve atölyelerde çalışırlar. Çalışma ortamı; kimyasal madde

ve rahatsız edici koku içerir. Ayrıca kapalı, havasız ve kısmen gürültülüdür. Kullanılan kimyasal

maddeler, sağlığı bozucu durumlara neden olabilir. Çalışma ortamında; sayacı, dikişçi ve kesicilerle

işbirliği halindedir.

ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI

Bu meslekte çalışma alanları; küçük ayakkabı atölyeleri, ayakkabı fabrikalarıdır. Kişi kendi işyerini

açabilir. Meslekte genellikle erkek eleman çalıştırılması söz konusudur. Ayakkabıcılık mesleğinde,

üretimin %80’ ine yakın bir bölümü ilkel ya da çok geri teknoloji ile yapılmaktadır. Bu durum sektörde

daha çok emek yoğun işgücünün çalışması sonucunu doğurmuştur. Hızla gelişen teknoloji bu

sektörü de etkilemekte ve üretim de yeni teknolojilerin kullanımını zorunlu kılmaktadır. Yapılacak

seri üretimler ve kullanılacak modern makineler neticesinde günümüzde sektörde çalışan elemanların

işsiz kalmaları söz konusu olabilir. Bütün bunların yanında gelecekte bu meslekte yetişmiş ve

modern araç ve gereçleri kullanabilecek elemanlara ihtiyaç olacaktır. Bu niteliklere sahip meslek

elemanlarının işsiz kalmaları söz konusu olmayacaktır. Ayrıca yeterli sermaye ve deneyime sahip

meslek elemanları kendi işyerlerini açabilirler.

MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER

Mesleğin eğitimi, mesleki eğitim merkezlerinde verilmektedir. Yeterli sayıda çırak müracaatı olması

durumunda, tüm mesleki eğitim merkezlerinde ayakkabı yapımcılığına yönelik eğitim programları

düzenlenmektedir. Ayrıca; Endüstri Meslek Liselerinin “Ayakkabıcılık” bölümlerinde teknisyenlik

düzeyinde mesleğin eğitimi verilmektedir.

MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI

Çıraklık eğitimine başlayabilmek için; En az ilköğretim okulu mezunu olmak, 14 yaşını doldurmuş

19 yaşından gün almamış olmak, ancak, 19 yaşından gün almış olanlardan daha önce çıraklık

eğitimden geçmemiş olanlar, yaşlarına ve eğitim seviyelerine uygun olarak düzenlenecek mesleki

eğitim programlarına göre çıraklık eğitimine alınabilir. Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin

gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak, Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri sahibi ile çıraklık

sözleşmesi imzalamak gereklidir. Meslek liselerinde sunulan eğitimden yararlanabilmek için

ilköğretim okulu mezunu olmak ve okulca belirlenen giriş koşullarına uygun olmak gerekmektedir.

EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ

Mesleki Eğitim Merkezlerinde mesleğin eğitim süresi lise veya daha üst düzeyde genel eğitim

görmüş olanlarda 1,5 yıl, ilköğretim mezunu olanlarda ise 3 yıldır. Eğitim süresi endüstri meslek

liselerinde 3 yıldır. Endüstri meslek liselerinde uygulamalı derslerin eğitimi haftanın 3 günü işletmelerde,

2 günü ise okulda teorik meslek eğitimi verilmektedir. Öğrenciler bu sürede, lise genel

kültür dersleri yanında Teknik Resim, Malzeme Bilgisi, Meslek Teknolojisi, Bilgisayar Laboratuarı,

Modelcilik, Istampa ve Atölye olmak üzere teorik, teknik ve uygulamalı dersler alırlar.

MESLEKTE İLERLEME

Meslekte usta ve usta öğretici unvanlarına yükselmek mümkündür. Mesleki eğitim merkezlerinden

kalfa olarak mezun olanlar bir işyerinde çalışıp aynı zamanda teorik eğitimlerine de devam edebilirler.

Ayakkabı yapımcısı mesleğinde ustalık eğitimi çalışma süresi 2 yıldır. Ustalık belgesine sahip

olanlar veya bunları işyerlerinde çalıştıranlar bağımsız işyeri açabilirler. Ayrıca, işyerinde çırak

çalıştırması için de “Usta Öğretici” belgesine sahip çalışanın olması zorunludur.

Fabrikalarda çalışanlar işyerinin hizmetiçi eğitimine katılarak ustabaşı unvanını alabilirler.

BENZER MESLEKLER:

Modelci, Ayakkabı tamircisi, Sayacı, Kesici, Dikici, Saraç, Frezeci.

BURS, KREDİ VE ÜCRET DURUMU

Meslek eğitimi boyunca mesleki eğitim merkezlerine devam eden öğrenciler, yaptıkları çıraklık

sözleşmesi gereği en az asgari ücretin %30’u oranında aylık ücret almaktadırlar. Bu miktarın üzerindeki

bir ücret ise işveren ve çırak arasında yapılan sözleşme ile mümkündür. Pratik eğitimleri

boyunca iş kazası, iş riski ve meslek hastalıkları ile ilgili sigorta primleri devletçe karşılanır. Ustaçırak

yönteminde ise anlaşma sonucu haftalık ücret alabilirler. Bu ücret mesleki deneyime paralel

olarak artar. İşyerlerinde uygulamalı eğitimleri esnasında meslek lisesi öğrencilerine de asgari

ücretin %30’u oranında bir ücret ödenmektedir. Mesleki eğitim sonrasında iş piyasasında asgari

ücretle iş bulunabilir. Bu miktar deneyime paralel olarak artmaktadır. Büyük işyerlerinde çalışan

ve sendikalı olan meslek elemanlarının kazançları toplu sözleşme ile belirlenmektedir. Kendine ait

işyeri olan meslek elemanlarının kazanç durumu aldıkları siparişe göre değişkendir.

DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER

İlgili Eğitim Kurumları, Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Meslek Danışma Merkezi, Bünyesinde

Meslek Danışma Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu İl ve Şube Müdürlükleri.