Hikmet ehli zatlar buyuruyor ki:

* İnanmak, kolay bir olay değildir. Hele; inandıktan sonra

imanını devam ettirmek ve iman yüzünden uğradığı belalara

sabredebilmek çok zordur. Bu, niçin böyledir? Tarih boyunca,

insanların ekseriyeti inanmamış; bunlar inanmamakla kalmamış;

küfrün her türlü imkan ve vasıtaları ile inananlara zulmetmeyi

hayatlarının gereği bilmişlerdir. İmam-ı Gazali hazretleri bütün

insanları dört gruba ayırıyor:

Birincisi; parayı ilah edinenler. Bunların para ve menfaat için

yapmayacakları kötülük yoktur. Para için ölür ve öldürürler.

İkinci gruptakiler, zalimler olup, insanlara zulmetmekten zevk

alırlar. Can yakmak onların gıdası ve şiarıdır.

Üçüncü gruptakiler, bozgunculardır. İnsanların arasını açmak,

aralarında laf taşımak, onların arasına fitne sokmak için ömür

tüketirler.

Dördüncü gruptakiler ise, bu üç gruptan olmayan; bu çirkin ve

zemmedilen ahlakları taşımayan temiz Müslümanlardır.

İşte; dünya; bütün insanlık tarihi boyunca; insanların çok büyük

yekununu teşkil eden bu üç grup kötü ahlaklılarla, bir avuç iyilerin

kavgasına sahne olmaktadır. Bu durum kıyamete kadar böyle

devam edecektir. Allahü teâlânın âdet-i ilahisi budur; böyle

yapmakla imanın ve inananların şerefini artırmıştır. İnananları hiç

zulme uğratmasa, tam tersine; Cennet misali bir hayatla yaşatsaydı;

imanlarının nurları zahir olsaydı, o vakit bütün insanlar inanacaktı!

Böyle bir iman, ind-i ilahide makbul değildir. Zira, bu insanlar gayba

değil, gördüklerine ve kendi menfaatlerine iman etmiş oluyorlar!

Menfaatlerini ilah ediniyorlar! Onun içindir ki, dünyada iyilerle kötüler

karıştırılmış; bir arada yaşamaları ve her kap içindekini sızdırarak bu

mücadeleyi vermeleri murat edilmiştir. Bundan dolayıdır ki,

Müslümanlık sıkıntı yoludur. En büyük sıkıntıyı Peygamberler ve

Allahü teâlânın sevgili kulları çekmiştir.

* İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:

Mümine iki şey verilmiştir ki; bu yüzden her hâl ve şartta hiçbir

şeye şikayete hakları yoktur. Bunlardan birincisi; Ehli sünnet vel

cemaat itikadı, ikincisi ise, Allahü teâlânın sevdiği bir kulunu

tanıması ve onu sevmesidir.

* Kim olduğunuza değil, kiminle olduğunuza bakılacaktır. Kişi

sevdiği ile beraberdir.

* Dünyada en zor iş karar vermektir. Evet denilecek yerde hayır

denirse veya hayır denilecek yerde evet denirse sonu felaket olur.

* La ilâhe illallah Muhammedün Resulullah kelimesinin

söylemesi çok kolay, ecri çok büyüktür. Yüzlerce yıl insanların bir

kısmı bu kelimeyi söyletmemek, bir kısmı da söyletmek için öldüler.

Söyletmek için ölenler Cennete, söyletmemek için ölenler

Cehenneme gittiler.

* Kalb kırmayın, insanları incitmeyin, değil mümin, kâfirin bile

kalbini incitmeye hakkımız yok. Kalb Allahü teâlânın komşusudur, ev

sahibine eziyet edince komşusu da incinir.

* Kimseyle tartışmayın. Münakaşa dostun dostluğunu giderir,

düşmanın düşmanlığını artırır.

* Müminler dua ederler; Fasıklar ve münafıklar dedikodu, gıybet ederler.