Oruçla ilgili çeşitli sual cevaplar

Oruç tutmayı ganimet bilmeli!

Sual: Derslerimi daha iyi anlamak için, bazı günler oruç

tutmasam, bayramdan sonra kaza etsem sakıncası var mı?

CEVAP

Oruç tutmak, derslere engel olmaz. Bilakis destek olur. Mide

çok doyarsa insanın kafası o kadar çalışmaz. Aç olanın zekâsı

keskin, anlayışı kuvvetli olur. Bu, daha işin tıbbi yönü. Allahü

teâlânın rahmeti ihsanı ise ayrı. Onu akıl almaz.

Ders için oruç tutmamak haram olur. Ramazan günü oruç

tutmak büyük nimettir. Bu nimetten mahrum kalmamalı. Oruç

tutmayı ganimet bilmeli. Bir hadis-i şerif meali şöyledir:

(Ramazanda bir gün oruç tutmayan, onun yerine bütün yıl

oruç tutsa, o bir günkü sevaba kavuşamaz.) [Tirmizi]

Başka zaman ömür boyu oruç tutulsa Ramazanda tutulan bir

orucun sevabına kavuşulmaz. Bir hadis-i şerif meali de şöyledir:

(Allah rızası için bir gün oruç tutan kimseyi Allahü teâlâ, bu

bir günlük oruç sebebiyle Cehennem ateşinden 70 yıl uzak

tutar.) [Buhari, Müslim, Tirmizi, Nesai, İbni Mace]

Sual: Ramazanda herhangi bir şekilde orucu bozulan kimse,

yiyip içebilir mi?

CEVAP

Ramazan günü, iğne olmak, kendi isteğiyle ağız dolusu kusmak

gibi bir sebeple oruç bozulursa, yolcu şehrine gelirse, kadının hayzı

kesilirse, akşama kadar oruçlu gibi, sakınmaları gerekir. Yiyip

içmeleri mekruh olur.

Yemek artığı ve pirinç tanesi

Sual: İlmihallerde, diş arasında kalan, nohuttan küçük yemek

artıklarını yutmanın orucu bozmayacağı bildiriliyor. Peki nohuttan

küçük bir pirinç tanesini, bir buğday tanesini yutmak orucu niye

bozuyor?

CEVAP

Diş arasında kalan yemek artığı dışarıdan alınmış olmuyor.

Pirinç tanesi dışarıdan alınıyor.

Oruçluyken, pişmiş bir pirinç tanesi, nohuttan küçük olduğu

halde yenirse kefaret de gerekiyor. Pişmemiş pirinç yenirse kaza

gerekiyor. Ama dinimizin emrine göre, diş arasında kalan pişmiş

pirinç tanesi [pilav] yutulursa oruç bozulmuyor. Namaz esnasında

yutarsa namaz da bozulmuyor. Ama dışarıdan bir pirinç tanesi alıp

yutsa namazı bozuluyor. Demek ki, diş arasında kalanı yutmakla,

dışarıdan alıp yutmak farklıdır.

Kıt aklımızla dini hükümleri incelemek, mukayese etmek,

hikmetini anlamaya çalışmak bir hastalıktır. Bundan çok sakınmalı.

Akılla mantıkla din olsaydı, Peygamberler gönderilmez, dini

hükümler bildirilmezdi.

Çiğ pirinç yemek

Sual: Oruçluyken, pişmiş bir pirinç veya bir mercimek tanesi

yenirse kefaret gerekiyor da, bunların pişmemişi yenince niye kaza

gerekiyor?

CEVAP

Bunun gibi, az tuz yemek kefaret gerektirirken, bir kaşık tuz

yemek kefareti gerektirmez. Toprak yemek kefareti gerektirmezken,

kilermeni denilen toprağı yemek kefaret gerektirir. Fındığı kabuğuyla

yutmak kefaret gerektirmez; ama kabuğunu çıkarıp içini yutmak

gerektirir. Pişmemiş pirinç gibi, bunlar da, ilaç ve gıda olarak

yenmesi âdet olmadığı için kefaret gerektirmiyor. Demek ki ölçü, ilaç

ve gıda olarak yenmesinin, âdet olup olmamasına bağlıdır.

Kilermeni de topraktır; ama ilaç olarak yendiği için kefaret

gerektiriyor. Aşeren hamile kadınlar veya bazı çocuklar, kil ve kireç

gibi toprak yerler. Bunların da bu hususa dikkat etmeleri gerekir.

Sual: Abdest alırken hata ile boğazına su kaçan, orucu

bozulduğu için yiyip içse, kefaret mi gerekir?

CEVAP

Orucu kasten bozmadığı için, yalnız kaza gerekir.

Sual: Oruçlu olduğunu unutarak yiyen, sonra bilerek yiyip

içmeye devam ederse, kefaret gerekir mi?

CEVAP

Oruçlu olduğunu unutarak yiyip içen kimse, orucunun

bozulduğunu zannederek yiyip içmeye devam ederse kaza lazım

olur, kefaret lazım olmaz. Eğer unutarak yiyip içmenin orucu

bozmadığını bildiği halde, kasten yiyip içmeye devam ederse, hem

kaza, hem de kefaret lazım olur.

Sual: Ramazanda birkaç gün oruç tutmadım. Kefaret gerekir

mi?

CEVAP

Ramazanda mazeretsiz oruç tutmamak büyük günahtır. Önce

tutulmayan oruçlar için tevbe edilir. Sonra gününe gün yani kaç gün

tutulmamışsa o kadar gün kaza orucu tutulur. Bir kimse, Ramazan

ayında 30 gün oruç tutamasa, tutamadığı gün kadar kaza gerekir,

kefaret gerekmez. Kefaret, oruç tutmamanın değil, niyetli iken

Ramazan orucunu mazeretsiz bozmanın cezasıdır.

Sual: Sefere çıkacağım diye orucu niyet etmedim. Güneş

doğduktan sonra yiyip içtim. Kaza mı kefaret mi gerekir?

CEVAP

Kefaret oruç tutmamanın değil, niyetli orucu kasten bozmanın

cezasıdır. Mazeretsiz oruç tutmamak haramdır ama kefareti

gerektirmez. İmameyne [imam-ı Ebu Yusuf ile imam-ı Muhammed’e]

göre ise, öğleden bir saat önceye kadar niyet etme imkanı varken

kasten yiyip içtiği için kefaret gerekir. Ama öğleden sonra yiyip içse

idi, niyet etme imkanını kaçırdığı için imameyne göre de kefaret

gerekmez, sadece kaza gerekir. Fetva imameyne göre değil, imam-ı

a’zama göredir. Niyetsiz oruç ne zaman açılırsa açılsın kaza gerekir,

kefaret gerekmez.

Sual: Güneş doğduktan sonra niyet eden kimse, bu orucunu

öğleden önce veya sonra bozduğunda, kaza mı kefaret mi gerekir?

CEVAP

Niyet imsak vaktinden sonra olduğu için her iki halde de kaza

gerekir.

Sual: İmsak vaktinden sonra, seferden memleketine dönse,

oruca niyet etse ve bu niyetli orucunu kasten bozsa, kefaret gerekir

mi?

CEVAP

Oruca seferde niyet ettiği için kefaret gerekmez, kaza gerekir.

Sual: Kasten orucunu bozan kimse, sonradan oruç tutmamayı

mubah kılacak bir hâl başına gelse, yine de kefaret gerekir mi?

CEVAP

Öyle bir durum vaki olursa kefaret gerekmez. Mesela kadının

hayzı başlasa, yahut oruç tutamayacak kadar hastalansa yalnız

kaza gerekir. Fakat sefere çıksa, kefaret gerekir. Çünkü sefere

çıkmak semavi bir özür değildir.

Niyetsiz oruç olmaz

Sual: Gece vardiyasında çalışıyorum. Ramazan orucuna niyet

etmeyi unutup yattım. Uyandığımda öğle ezanları okunuyordu. Artık

niyet edilmez dediler. Ben de belki bir çaresi vardır diye akşama

kadar bir şey yiyip içmedim. Oruçlu gibi durdum. Bu orucu kaza

etmem gerekir mi?

CEVAP

Evet kaza etmek gerekir. Çünkü niyet farzdır. Niyetsiz oruç

sahih olmaz. Ancak böyle istisnai durumlarda, ibadeti kurtarmak

için, zayıf da olsa başka kavil veya diğer hak mezheplerde bir çaresi

varsa, o taklit edilerek ibadet kurtarılır. Bu hususta zayıf da olsa bir

kavil vardır. Hanefi imamlarından imam-ı Züfer’e göre, orucunuz

sahihtir, kaza etmek gerekmez. Bu imama göre, niyet unutulmuşsa

veya herhangi bir sebeple niyet edilmemişse, o gün orucu bozan bir

şey de yapılmadıysa oruç tutulmuş olur. Yukarıdaki gibi zaruri

durumlarda imam-ı Züfer’in kavli ile amel etmek caiz olur.

Sual: Mastürbasyon kaza gerektirir deniyor. Bana göre kasten

orucu bozuyor, ben kefaret gerekir diyorum. Hangi kitapta kaza

gerektiği yazılıdır?

CEVAP

Mastürbasyon için yalnız kaza lazım olduğu, Fetava-i Hindiyye,

Bahrürraik ve Dürr-ül-muhtar kitaplarında yazılıdır. Kefaret

gerektirmez. Akıl ile din olmaz. Dinde nakil şarttır.

Sual: Dayanamayıp orucunu bozana kaza mı gerekir?

CEVAP

Gerçekten dayanamamışsa, kaza gerekir.

Sual: Yemekhanede birkaç kişiyi yerken görüp, biz de

dalgınlıkla vakte dikkat etmeden vakit girdi sanıp 16:40 da iftarı

açtık. Sonra takvime baktık ki akşam 16:44 deymiş. Kasıtlı

bozmadığımız için sadece kaza gerekir değil mi?

CEVAP

Evet kaza gerekir.

Sual: Oruçlu olunca abdestte ağza burna fazla su çekilmese

olur mu?

CEVAP

Evet olur.

Sual: Bazı imsakiyeler, Türkiye Takvimi’nden farklıdır.

Hangisine uymak ihtiyatlı olur?

CEVAP

İhtiyata riayet etmek tedbirli ve temkinli hareket etmek elbette iyi

olur. Türkiye Takvimi’ne göre hareket edilmelidir. Yoksa oruçlar

tehlikeye girer. Türkiye Takvimi’nin hesapları yüz yıldır uygulanan

hesaplardır. [Farklı Ramazan İmsakiyeleri kısmında geniş bilgi

var.]

Sual: Bazıları diyor ki, Ramazanda orucun ilk gününü

tutmazsak diğerlerini de tuttuğumuz zaman gerektiği zaman

bozabilirmişiz. Böyle bir şey var mı?

CEVAP

Öyle bir şey yok. Ramazanda her gün oruç tutmak farzdır.

Böyle hurafelere inanmamak lazım. İnsan sağlık durumuna göre, ilk

günler tutamaz da sonraki günler tutabilir veya ilk günler tutar da

hastalanınca diğer günler tutamaz. Bu hallerde ne yapılacağı, nasıl

yapılacağı ilmihal kitaplarında vardır. [Böyle hurafelere inanmamak

için dinimizi öğrenmemiz lazım. Dinimizi doğru öğrenmek için de,

ehli sünnet alimlerinin kıymetli eserlerinden tercüme edilerek

hazırlanan, Tam İlmihal Seadet-i Ebediyye kitabını okumayı tavsiye

ederiz. www.hakikatkitabevi.com adresinden okunabilir ve temin

edilebilir.]

Sual: Oruçluyken misvak kullanmak mekruh mudur?

CEVAP

Mekruh değildir. Şafii’de öğleden sonra kullanmamak iyi olur,

çünkü ağızdaki kokuyu giderdiği için, öğleden sonra misvaklanmayı

mekruh sayarlar. (Oruçlunun ağız kokusu Allah için sevimlidir. Öyle

ise Allahü teâlâya sevimli gelen bir şeyi biz niye yok edelim) derler.

Şeytani rüya

Sual: Ramazanda şeytani rüya görülür mü?

CEVAP

Görülmez. Nefsani rüya görülür.

Şeytanlar bağlanır

Sual: Ramazanda şeytanların azgınları mı bağlanır?

CEVAP

Hayır, hepsi bağlanır. Ramazanda günah işleten, nefsimizdir.

Bu ayda, şeytanlar bağlı olduğu için, vesvese veremezler.

Ramazanda, esnemeler de şeytandan değildir. Asabi esnemeler,

yorgunluk, uykusuzluk gibi hallerde meydana gelir.

Sual: Şeker bayramı demek caiz mi?

CEVAP

Bayram namazından önce hurma, şeker gibi herhangi bir tatlı

yemek müstehap olduğu için caizdir.

Sual: Ramazan ayı, niçin bazen 29, bazen 30 gün oluyor?

CEVAP

Ramazan-ı şerif kameri aylardandır. Kameri aylar 29 veya 30

gün olur. Kur’an-ı kerimde, Ramazan ayında oruç tutmanın farz

olduğu bildirilmektedir. (Bekara 183-185) Ramazan ayı otuz çekerse

30, yirmidokuz çekerse 29 gün oruç tutmak farzdır. Bütün farz

ibadetler Allahü teâlânın emridir.

Sual: Oruç tutmayan işçiye, Ramazanda yemek verilir mi?

CEVAP

Yemek verilmez, yemek parası verilebilir.

Sual: Yazın kazaya kalmış oruçları, kışın kaza etmek caiz mi?

CEVAP

Caizdir.

Sual: Hacda şükür kurbanı yerine ceza olarak oruç tutmak caiz

mi?

CEVAP

Caiz olmaz. Ancak israfı önlemek için caizdir.

Sual: İmsaktan sonra kazaya niyet edenin orucu nafile mi olur?

CEVAP

Evet.

Sual: Seferdeki kimseye, evine gelince tutmadığı oruçları kaza

etmek farz mı?

CEVAP

Evet.

Sual: Ramazanın son günü, bugün bayram diyenlere aldanıp,

orucunu bozana, kaza mı lazım olur?

CEVAP

Kaza lazım olur.

Sual: Erzurumlu, yazın orucu, Adana’da tutsa, daha sevap mı?

CEVAP

Hayır. Sıkıntı kendiliğinden gelirse sevap olur.

Sual: (Başkası yerine oruç tutulmaz) hadisi hangi kitapta var?

CEVAP

Tahtavi haşiyesinin 238. sayfasında var.

Sual: Kaza orucunu davette bozmak caiz mi?

CEVAP

Hayır.

Sual: Söylentilere inanıp, Ramazan diye, Şabanın 29’unda

oruca niyet ettim. Doğrusunu öğrenince bozdum. Kaza gerekir mi?

CEVAP

Gerekmez.

Sual: Bir kimse akşam namazından önce uyusa veya bayılsa

öbür gün öğleyin uyansa hemen oruca niyet edebilir mi?

CEVAP

Niyet edemez. Öğleden bir saat önce uyansaydı edebilirdi.

Sual: Ailemden uzakta başka şehirde talebeyim. Annem

telefonda, sahura kalkabiliyor musun dedi, evet kalkıyorum dedim

halbuki kalkamadığım çok oldu. Aç olarak oruç tuttuğumu bilip

üzülmesin diye böyle söyledim bu yalan caiz olur mu?

CEVAP

Burada yalan caizdir.

Sual: 3 senelik oruç borcu olanın, bunu 30’ar gün olarak peş

peşe mi tutması lazım?

CEVAP

Hayır. Fırsat buldukça birer ikişer veya üçer beşer tutulur, yani

30 gün birden tutmak gerekmez. 90 gün oluncaya kadar böyle

devam edilir.

Sual: Kaza orucum yoktur. Fakat bazı oruçlarım bozulmuş,

kabul olmamış diye, oruç tutarken kazaya niyet edilse, mahzuru olur

mu? Kaza orucum yoksa, bunlar nafile olur mu?

CEVAP

Kazası olmayanın da kaza namazı kılmasında, kaza orucu

tutmasında mahzur yoktur. Kazası yoksa nafile olur.

Sual: Oruca hesapla başlanılan yerlerde, yanlışlık olma ihtimali

olacağı için, bayramdan sonra kaza orucu tutmak gerekir mi?

CEVAP

İki gün kaza orucu tutmak gerekir. Çünkü büyük İslam âlimi

seyyid Abdülhakim Arvasi hazretleri, (Böyle yerlerde bulunan

müslümanların bayramdan sonra, dilediği zaman, kaza niyeti ile, iki

gün daha oruç tutmaları lazımdır) buyurdu.